Διοικητικά της Χίου
Ένα βιβλίο του Δημήτρη Μελαχροινούδη με κοινοτικά, εκκλησιαστικά, δικαστηριακά και νοταριακά έγγραφα
1839-1900
"Διοικητικά της Χίου-Ειδήσεις και αναφορές 1839-1900". Συγγραφέας ο Δημήτρης Μελαχροινούδης. Ένα βιβλίο 361 σελίδων από τις Χιώτικες εκδόσεις "άλφα πι".
Κοινοτικά , εκκλησιαστικά. δικαστικά και νοταριακά έγγραφα, καθώς και αποσπάσματα των εφημερίδων "Αμάλθεια" και "Νεολόγος", μέσα από τα οποία ξεπηδά η οικονομική και κοινωνική ζωή των Χιωτών, υπό το καθεστώς μιας ιδιόμορφης αυτοδιοίκησης στα πλαίσια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Πρωτογενείς πηγές, που σου χαρίζουν την απόλαυση της τοπικής ιστορίας ζώντας ως αναγνώστης γεγονότα, καταστάσεις, σχέσεις και συγκρούσεις ,σε μία περίοδο Μεταρρύθμισης (Τανζιμάτ) της Αυτοκρατορίας , η οποία κορυφώνεται με το Σύνταγμα του 1876.
Το βιβλίο δεν αναφέρεται στα μεγάλα γεγονότα που καθορίζουν τον κόσμο. Αλλά στα μικρά που ορίζουν τον μεγάλο κόσμο των απλών ανθρώπων: Η έλευση του νέου διοικητή της Χίου και το καθιερωμένο επαινετικό καλωσόρισμα, η εκλογή των Βακίληδων (επιτρόπων) των Μαστιχοχωρίων που δίνουν λογαριασμό για την "τουρκοφαγία", δηλαδή την… ευωχία στην υποδοχή των τουρκικών αρχών και το καλόπιασμα, η αποστολή εφόρων στην Κωνσταντινούπολη για να μπορέσουν να εκμαιεύσουν ευνοϊκές φορολογικές ρυθμίσεις από τον Μέγα Βεζύρη , το άνοιγμα του λιμανιού, η απομάκρυνση αυταρχικού Δεσπότη, η ακύρωση αυθαίρετης φορολογίας που υπερέβαινε τις διαταγές του Σουλτάνου, η επιτήδεια προσπάθεια των Λατίνων να προσηλυτίσουν Ορθόδοξους , η παραχώρηση άδειας με Σουλτανικό φιρμάνι για την επισκευή εκκλησιών, οι αποφάσεις του Εμποριοδικείου για κήρυξη σε πτώχευση εμπόρων, καφετζήδων και καραβοκύρηδων, οι κατάλογοι κοινοτήτων για "φόρο επί των προβάτων", ο διορισμός στο Πρωτοδικείο Χίου πέντε Χριστιανών και δύο Μουσουλμάνων, η ανασύσταση των συμβολαιογραφείων και άλλα της ζωής και του θανάτου...
Αυτά, σε ένα νησί με 70.000 Έλληνες Χριστιανούς και μόνο 1.700 Μουσουλμάνους Τούρκους, με μια μικρή παρουσία Καθολικών και Εβραίων.
Διαβάζουμε από την εφημερίδα "Νεολόγος", 5 Μαρτίου 1870: "Ο κύριος Ιούδας Ισαχάρ, Ισραηλίτης, έμπορος αποκατεστημένος εν τη πόλει Χίω, έχων εντολήν παρά του προέδρου της δημαρχίας, ης αποτελεί μέλος, όπως επιθεωρή τα εν τη αγορά αρτοπολεία και εφαρμόζη τας αστυνομικάς διατάξεις επί των πωλουμένων λειψών άρτων, περιελθών προ τινων ημερών την αγοράν εύρε τους άρτους κατά 60 δράμια ολιγώτερον της οκάς. Εφαρμόζων δε τας εν λόγω αστυνομικάς διατάξεις, κατέσχε τους ευρεθέντες λειψούς άρτους και διεμοίρασεν αυτούς εις τους απόρους οθωμανούς και χριστιανούς".
Η υποτιθέμενη "ειδυλλιακή" ατμόσφαιρα μεταξύ υπηκόων και εξουσιαστών , που διαπερνά τα δημοσιεύματα του τύπου, διαταράχθηκε όταν συνέβη ο φοβερός σεισμός τον Μάρτιο του 1881. Η εφημερίδα "Φάρος του Βοσπόρου" ξεσπάθωσε κατά του Τούρκου Διοικητή γράφοντας τα εξής :
"Μετά λύπης παρετηρήθη ότι ο Σαδίκ πασσάς, γενικός διοικητής των νήσων Αιγαίου Πελάγους, δεν κατέβαλε προσωπικώς προσπαθείας υπέρ των κατοίκων, ουδέ διηυκόλυνεν το έργον των φιλανθρώπων. Ο Σαδίκ πασσάς κατ΄άρχάς μεν κατέφυγεν επί του πλοίου "Σουρεγιά" και τότε μόνον έδειξεν ότι αντεπροσώπευεν την αρχήν, ότε εδέησε να επιτρέψη εις τους εξ Ελλάδος αφικομένους σκαπανείς απόβασιν προς εκταφήν των θυμάτων. Η Αυτού Εξοχότης ενεθυμήθη τότε ότι ήτο επίσημος αντιπρόσωπος της αυτοκρατορικής κυβερνήσεως, βλέπων δε κίνδυνον δια κυριαρχίαν της Πύλης εκ της επί οθωμανικού εδάφους παρουσίας της ελληνικής στρατιωτικής αποστολής, ενόμισεν καλόν να υποχρεώση το απόσπασμα των σκαπανέων να περιβληθή πολιτικήν στολήν και ούτω ν΄αποβή εις ξηράν…".
Ο συγγραφέας Δημήτρης Δ. Μελαχροινούδης γεννήθηκε στη Χίο το 1937. Εργάσθηκε ως πλοίαρχος του εμπορικού ναυτικού και μετά τη συνταξιοδότησή του αφιερώθηκε στην ιστορική έρευνα αποδελτιώνοντας χιλιάδες σελίδες στην περίφημη Βιβλιοθήκη Κοραή .Έχει γράψει δεκάδες κείμενα τοπικής ιστορία στα Χιακά έντυπα. Μιλάμε για ένα"πλοίαρχο" της έρευνας, που μας ταξιδεύει σήμερα στο χθες, με ορίζοντα το αύριο ενός νησιού στην καρδιά του πολύπαθου Αιγαίου Πελάγους.
Κείμενο: Κώστας Μαρδάς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου